همانطور که بیان شد استصحاب عبارتست از ابقاماکان یعنی حکم به بقای آنچه قبلاً وجود داشته است؛ مثلا وضو داشتیم ولی الان شک کردیم که وضو ما نقض شده است یا خیر؟ استصحاب بقاء وضو را می‌نماییم.

همچنین بیان شد که استصحاب دارای عناصر ذیل می‌باشد:

۱. یقین سابق:

یقین سابق، عبارتست از اینکه چیزی را که می‌خواهیم استصحابکنیم باید به وجود آن در زمان گذشته یقین داشته باشیم، مثلا: یقین داریم که وضو داشتیم.

۲.شک لاحق:

یعنی؛ اینکه چیزی را که یقین داشته ایم هم اکنومورد تردید قرار گرفته است. مثلا شک کردیم که وضو ما نقض شده است یا خیر.

۳. وحدت متیقن و مشکوک:

 آنچه را که نسبت به آن یقین داشتیم را، متیقن گویند و مشکوک چیزی است که مورد شک و تردید واقع شده برای امکاناستصحاب لازم است که متیقن و مشکوک یکی باشند و به تعبیر دیگر متعلق یقین و شک بایدوحدت داشته باشند.

۴.  تعدد زمان متیقن و مشکوک:

باید بین شک و یقین و مشکوک ومتیقن، از لحاظ زمانی متعدد باشد، مثلا ما 2 ساعت وضو داشتیم ولی فعلا در ابقاء وضو شک داریم، بنابراین زمان متیقن 2 ساعت قبل بوده و زمان مشکوک 2 ساعت بعد می‌باشد.

۵.  تقدم متیقین بر زمان مشکوک، علاوه بر تعدد زمان آنها زمانمتیقن مقدم باشد بر زمان مشکوک، بنابراین اگر متیقن از لحاظ زمانی مقدم بر زمان مشکوک نباشد، استصحاب جاری نمی‌شود.

دلائلی که برای حجیت استصحاب بیان شد عبارت بود از: ۱.بناء عقلا . ۲. حکم عقل. ۳. روایات.

همچنین استصحاب دارای اقسامی است که بیان شد مانند: الف) استصحاب وجودی؛ یعنی وجود چیزی قبلا مسلمبوده ولی فعلا مورد تردید قرار گرفته است.

ب) استصحاب عدمی؛ عدم چیزی که در سابق محرز ومسلم بوده وجود آن در زمان بعد مورد تردید قرار گرفته است آن را معدوم فرض نموده و استصحاب جاری می‌کنیم ماننداستصحاب اعسار و عدم قدرت مدیون بر تأدیه محکوم به وقتی که اعسار او قبلا در حکمدادگاه قرار گرفته باشد. و اقسام دیگری را که اصولیین برای استصحاب، برشمرده اند، بیان شد و به توضیح آن پرداختیم؛ مانند: استصحاب حکمی و موضوعی و ...

1.آخوند خراساني، محمد كاظم، كفايه الاصول، چاپخانة مهر، چاپ اول، 1409ق

2.ابن‌منظور، ابی‌الفضل بن‌مکرم، لسان العرب، قم، نشر ادب حوزه، چاپ اول، 1363 ق.

3.انصاري، شيخ مرتضي، فرائد الاصول، بيروت، مؤسسه الأعلمي، چاپ اول، 1411ق

4.بدخشى، محمد بن حسن، مناهج العقول فى شرح منهاج الوصول، چاپ بيروت، 1405 ق.

5.حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه‏ی آل البیت لإحیاء التراث، 1412(هـ.ق).

6.صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعة مدرسین قم، بی‌تا.

8.الفراهیدی، خلیل بن احمد، العین، با تنظیم محمد حسن بکایی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1414هـ.

10.    مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، نشر کتابفروشی اسلامیه، تهران، 1364.

11.    مشکینی، میرزا علی، اصطلاحات الاصول، چاپ پنجم، 1412، چاپخانه الهادی، نشر الهادی قم،ص‌42.

12.     بهسودی، محمد سرور واعظ، مصباح الاصول [تقریرات درس آیت الله خویی] ج 2، ص 281.

13.    الوجيز فى اصولالفقه، احمد بن علی رازی جصاص، 1405، بیروت، ص‌113.

14.    مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، انتشارات مؤسسة اسماعيليان، بي‌تا.

15.طوسی، ابی جعفر محمد بن حسن، تهذيب‏الأحكام، نشر دار الکتب اسلامیه، چاپ خورشید، چاپ چهارم 1365 ش.

16.    محمد بن على ابن بابويه (311 ـ 381ق)، الخصال، تهران: علميه اسلاميه، 1363ش، 2 ج در يك مجلد.

17.    محمد بن يعقوب كلينى (ـ 329ق)، الكافى، تهران: دارالكتب الاسلاميه، 67 ـ 1363ش، 8 ج.

18. 

19.    موسوي بجنوردي، ميرزا سيد حسن، القواعد الفقهيه، انتشارات اسماعيليان، چاپ دوم، 1371ش.

20.                        ملكي، ميرزا حبيب الله، تلخيص الاصول، چاپخانة مصطفوي، بي‌تا.

22.    العاملي (شهيد ثاني)، زين الدين بن علي، مسالك الافهام، تحقيق و نشر مؤسسه معارف  اسلامي، چاپخانه دانش، چاپ اول، بي‌تا.

23.محمد تقی‌حکیم، الاصول العامه، قم، نشر و چاپ، موسسه آل البیت، چاپ دوم 1290 ق.

24.    اردکانی، فاضل، غایة المسئول، قم، نشر مؤسسه آل البیت، بی‌تا.

25.     اصفهانی، محمد حسین، فصول الغرویة، قم، دار الإحياء علوم اسلاميه‏، سال 1404 هـ.ق.

26.     خمینی، سید مصطفی، تحریرات فی الاصول، قم، چاپ و نشر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، سال 1418

27.     گلپایگیانی، محمد رضا، افاضة العوائد، قم، نشر دار القرآن، سال 1410.

28.                        محقق استرآبادی، فوائد المدینة، بی جا، بی‌تا.

29.     موسوی خمینی، روح الله، مناهج الاصول، قم، نشر و چاپ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، سال 1415 هـ. ق.

وبلاگ-کد لوگو و بنر